Dichter in het dorp
Bijna iedere stad heeft zijn eigen stadsdichter. Daarom leek het ons leuk om een dorpsdichter te benoemen; de dichter in het dorp. Sinds 2019 vragen wij de dichtende Almenaar een gedicht bij Museum STAAL in te leveren. Tijdens de landelijke Poëzieweek wordt de nieuwe dorpsdichter bekend gemaakt. In de loop van het jaar maakt hij of zij gedichten passend bij belangrijke gebeurtenissen in Almen.
Er zijn al veel mooie gedichten geschreven door onze dorpsdichters, lees ze hier:
2025 – Coby Wiltink
2023/2024 – Jan Willem Hengeveld
2022 – Kees Zijderveld
2020/2021 – Gerard Bohncke
2019 – Dorine Boerboom
Gedichten van dorpsdichter Coby Wiltink
4 mei
Nationale Dodenherdenking
Op 4 mei is ut twee minuut’n stille
De Tweede wereldoorlog
Ie least ut in één adem veur
Maar hoe was ut veur onze olders?
Hoe kwaam’n ziele vijf jaor oorlog deur?
Wiele kent allemaol de verhaal’n
Van mens’n die ut hebt met-emaakt
Aover angst of veur verraod
Veur alle slachtoffers blif ut neudig
da’w hier nog steeds bie stillestaot
Misschien had ie ok een oom
Den mos onderduuk’n
Veur um was ut niet langer veilig thuus
Of een tante die völs te jong overleed
Want de vijand vorderd’n ut ziekenhuus
Altied de dreiging
Onschuldige dorpsgenoot’n
um niks gefusilleerd
Joodse gezinn’n werd’n oppehaald
Bunt nooit meer truggekeerd
Zo bunt mien gedacht’n
Bie de verhaal’n van mien olders
Aover de mens’n van ’t verzet
Zelf was mien va net twintig jaor
Maar hielp daor dapper an met
Vijf jaor oorlog
Ok hier in de umgeving
Was ut een verschrikkelijke tied
Vond de één de dood
Raakt’n de ander alles kwiet
In gedacht’n vraog ik mie af
Wat had ik edaon
As de vijand was ekomm’n?
Had ik net as mien olders
Mien verantwoordelijkheid enomm’n?
En zo hef iederene zien gedacht’n
Van dichtbie of wietervort
De verhaal’n van onze olders
Wiele mot ze bliev’n vertell’n
En zorg’n dat ze nooit meer warkelijkheid wordt
Coby Wiltink
april 2025
Zwembad
Dit jaor viert ut Almense zwembad ut 90 jaorig bestaon
Ut graafwark is destieds deur de Almenaar’n zelf edaon
Op een zaoterdagmargen in de weie van ter Meulen
Hebt de mansluu met ut zand loop’n zeulen
Zo kwam dur bie de Barkel een groot gat
En kreeg Almen zien eigen zwembad
Ut olde kleedhokje zol niet meer neudig wèzen
“Ik spartel en blijf boven” stond durop te lèzen
Disse tekst kwam nog vake van pas
As dur weer discussie aover de zwembaad’n was
En was dur op menig moment gebrek an geld
Werd ut tekort deur de Almenaar’n zelf neer-eteld
Want ut zwemwater stroomt de Almenaar’n deur ut bloed
Ut zit in ut DNA van ut darp, besef dat goed
Kom ie an ut zwembad, dan wordt Almen fel
En a-j hier wat langer woont, snap ie dat wel
De parel van ut darp, met duuzend’n bezoekers overal vandan
“Ik spartel en blijf boven”, daor ku-j van op-an!
Coby Wiltink
Palmpaosen
Een echte Palmpaosenoptocht
Waor maak ie dat nog met
Muziekvereniging Juliana veurop
Met blaozers, trommels en klarinet
Daorachter een stoet met kinder
De versierde stokk’n stevig in de hande
Twee Paoshazen loopt dur tuss’n
Met chocolade eitjes in hun mande
Ie heurt ze ankomm’n
De zuudweste wind blös de muziek veuruut
Naor ‘t bosje van Klein Lebbink
Daor stopt veur eff’n ut geluud
De Paoshazen leep’n hier alle vrogte
Met treesjes eier in ut rond
Overal werd’n de eier verstopt
Onder takjes, blaad’ren en op de grond
Dankzij de Oranjevereniging
Kreeg iederene wat
En toen de eier op waar’n
Kaoz’n de haaz’n ut hazepad
Coby Wiltink
Aan Tafel en wvttk
31 maart 2025
Almense Bolus
Ruum honderd jaor geleed’n
Op de plekke waor noe dit museum steet
Stond een bekende bakkerieje
Waarveur menigeen naor Almen reed
Bakker Jan Niej’ndiek bakk’n hier bolussen
Zo as ie ze nargens anders zoll’n preuv’n
De Echte Almense bolussen
As ie de kenners moss’n geleuv’n
Ut was een strikt geheim recept
A-j een andere bolus kreeg, preufd’n ie ut geliek
Nargens waar’n de boluss’n zo lekker
As die van bakker Niej’ndiek
Toen in 1966 Anton Heijink de bakkerieje overnam
Krig hee een breefke in de hande edrukt
Met ut recept van de Almense bolussen
En ut bakk’n durvan is ok Anton goed elukt
As ie in Almen naor een receptie ging
Van een vereniging of oom en tante
Heurd’n daor een Echte Almense bolus bie
En niet die van de aoverkante
Die boluss’n smaakt’n anders
Dat waar’n de echt’n niet
Een heuse boluss’nstrijd in Almen
Zo ging dat in die tied
Tuss’n 1993 en1998 was Klaas van Proosdij de bakker
Toen hee stopt’n was dat een groot gemis
Wiele dankt ut an Dick ten Broeke uut Lochem
Dat de Echte Almense bolus sinds 2011 weer in Almen is
Moch ie de Almense boluss’n will’n koop’n
Mo-j eff’n naor de buurtsuper loop’n…
Coby Wiltink
Afscheid burgemeester
26 maart 2025
As een panne greuntesoep
De gemeenteraod is as een grote panne greuntesoep
Verschill’nde partij’n brengt verschill’nde smaak’n
Verschill’nde mens’n die ut verschil wilt maak’n
An de kok de taak um de soep op temperatuur te holl’n
As ut an de kook kump, löp ut aover de rand
As ut vuur te heite wodt, is de soep annebrand
De gemeente Lochem is as een grote panne greuntesoep
Verschill’nde kern’n, de één wat pittiger dan ’n ander
Stuk veur stuk bunt ut smaakmakers met pepper, zolt of koriander
An de kok de taak um de soep op smaak te holl’n
Deur te wikk’n, en te weag’n, deur te luustr’n of te zwiegen
Deur dur veur te zorg’n dat iederene een bord soep kan kriegen
En zo blif de kok elf jaor reuren
Vierentwintig uur per dag, dat was zien taak
En dankzij al disse andach blif de soep op smaak
Maar de kok geet noe wat anders doon
Gien panne met greuntesoep om in te reur’n, maar eff’n rust
Wetende dat bienao iederene in Lochem zien greuntesoep wel lust
Coby Wiltink
Boomfeestdag
19 maart 2025
Vocaal Almen 105 jaor
Al honderd-en-vijf jaor
Zingt ze in Almen in koor
In 1920 werd ut koor deur de karke oppericht
En zo zag ‘Almens Kerkkoor’ ut leavenslicht
Ut repertoire werd uut-ebreid, de name voldeed niet meer
De older’n onder ons herinnert zich vast nog ‘Looft den Heer’
Maar ok disse name hef affedaon
Ut zol as ‘Christelijk Gemengd Koor Vocaal’ verder gaon
Nao ander inzicht werd dit in 2020 veranderd ‘Vocaal Almen’
Enkel bie hoge uutzondering zingt ze nog gezangen en psalmen
Op dinsdagaovond kan ut oe zomaar gebeur’n
Da-j de oef’naovond van ‘Vocaal Almen’ buut’n könt heur’n
Maar ut lidmaatschap geet wieter dan saam liedjes zing’n
De vereniging veult zich betrokk’n bie allerlei darpse ding’n
Ie mot ok wieter en naor oew leafumgeving kiek’n
Dat laot ze met een mooie lindeboom vandage bliek’n
Noe staot wiele hier op disse feestelijke dag bie mekare
Mens’n op leaftied en een grote kinderschare
De 105 jaorige Vocaal zet de 113 jaorige Julianaschole an ‘t wark
Maar de leerling’n blieft jong en bunt nog net zo stark
Een boom plant ie veur ut naogeslacht
Hier hef ‘Vocaal Almen’ goed aover naogedacht
Een lindeboom is een drachtboom veur biej’n en vlinders
En geldt as verbinding veur groot’n en kinders
Wie weet trekt de boom aover een tiedje de zangvogels an
Een merel, koolmees, nachtegaal, wat wi-j durvan
Al disse vogels zingt stuk veur stuk ut hoogste lied
Maar saam’n zing’n zoas Vocaal Almen dat dut, könt ze niet
Daorveur mo-j toch echt bie een koor
En welke zangvogel kan dur nog zo zing’n nao 105 jaor?
Coby Wiltink
Maand van het Nedersaksisch
Maart 2025
EEN KOTTE CURSUS ALGEMEEN BESCHAAFD NEDERSAKSISCH
Werken is warken
Merken is marken
En zo geet de riege vedan
Bergen bunt bargen
En van morgen maakt wie margen
Veur de middag is vummedag
En nao de middag nommedag
Een lange ij wodt een ie
Maar een iesje, dat zeg ie nie
En van een ie een ij maak’n geet mangs verkeerd
Want ie wodt niet in een zijkenhuis opereerd
As ie dit begriept, bu-j al mooi op weg
Tied da-w de latte wat hoger leg
Van samen maakt wie saam’n
Van ramen maakt wie raam’n
Maar bramen wodt brummels
En kruimeltjes wodt krummels
En a-j de krummels verliest, dan guurt de zak
Oei, tied da’k een moezenklemme pak
In de veurraodkaste tuss’n ‘t beschuut en hagelslag
Umdat daor een moez’nkötteltje lag
Onze katte, den hef gister zien plicht verzaakt
Hee had de verpakking van de wost kapot emaakt
En daor lagge in de veurraodkaste veur pampus op de grond
Met een hele rookwost in zien boek, kogelrond
Coby Wiltink
Bekendmaking Dorpsdichter 2025
27 februari 2025
DORPSDICHTER VAN ALMEN
Dorpsdichter van Almen, wat hölt dat feitelijk in?
Ons Almen, daoraover schriev’n is niet zo moeilijk
Riem’n en dicht’n eff’nmin
Prat op ut Nedersaksisch, de taal van de streek
Saam’n mot dat lukk’n, dus dit is ut begin
Dit mooie Almen, met de karke, Julianachool en daornöst ‘t meesterhuus
In zommer, harfst, winter en veurjaor glimt de Torenhaan bovenop ut kruus
Centerrr, de winkel met een meerwaarde veur mekander
Het water van de Barkel, dat stroomt van meander tot meander
Tel daorbie ut zwembad, ut verenigingslèav’n veur jong en old
En alles wat de Almenaar’n zelf over-ende holdt
Riekdom hef lang niet altied met geld te maak’n
Van oe thuus veul’n, daor ku-j pas echt blie van raak’n
Almenaar’n, of oew wiegje hier of argens anders stond
Nargens gediéjt wie better dan op Almense grond
Allemaole mens’n of gebeurteniss’n met een verhaal
Lao’w dat es ummezett’n in gedichtjes in onze oorspronkelijke taal
Met een betj’n humor, ok daor bunt wie van
En as ut eff’n wil
Nog op een wieze zodat iederene ut begriep’n kan
Coby Wiltink
Internationale dag van de moerstaal
21 februari 2025
Janna
A-j deur de akelige ziekte Alzheimer niks meer kunt
En van andere mens’n afhankelijk bunt
Dan is ut mooi dat zo iemand ut heufd opbeurt
Umdat ze veur eur bekende woord’n heurt
In ut verpleeghuus zat ze stilletje met de oog’n dichte
en een meewarige uutdrukking op eur gezichte
Opens begon ze wat onrustig te word’n, ze wol naor huus
Maar dat geet natuurlijk niet: hier was eur thuus
Zee maakt’n zich na, want va en mo zaat’n vaste te wacht’n
Zee was weer een kind in eur gedacht’n
Ik ging nöst eur zitt’n um eur gerust te stell’n
“Janna, ik zol zo oe va en mo wel eff’n bell’n”
De oog’n ging lös en Janna kik
Eur gezichte krig een andere blik
Wiele praot een betje aover de greuntetuin met boon’n bie de stok
En of ze ok ging eier raap’n bie de kipp’n in ’t hok
“O jao” zei Janna en ik probeer’n mien in eur jeugd te verplaats’n
“ging ule in de winter ok schaats’n ?
Kon ie dat of von ie dat te kold?”
Janna verteld’n dat zee heel arg van schaatsen holdt
Ze genoot van ut gesprekje zo simpel zo klein
Maar ut praot’n in eur moerstaal, dat was veur eur zo fijn
En zo is ut, de taal waarmee ie bunt oppevoed
veult vertrouwd en dat veult goed!
Coby Wiltink
Ut is de dag van de poëzie vandaag
30 januari 2025
Poesiealbum
Een gedichtje aover ut poesiealbum van mien mo
Ze krig ut in 1932 van Sinterklaos cadeau
Ut steet vol met versjes, van eur olders, zuss’n en vriendinn’n
Met mooie plaatjes en veural stichtelijke zinn’n
Maar dit poesiealbum is met zorg en liefde evuld
Met nauwkeurigheid eschreev’n, en met engelengeduld
Ut schoonschrift van eur vader, da-j nog steeds lèz’n kunt
93 jaor herinnering’n an mens’n die niet meer onder ons bunt
De warmte van een poesiealbum is völle mensen bie-ebleev’n
In STAAL steet de poëziekist met al zeuven albums vol-eschreev’n
Met de bekende versjes aover een tuintje of zonnestraaltje
Ander’n gaot dut veur zitt’n en verzint ter plekke een verhaaltje
As vrouwluu op dreef bunt, kump ut hele repetoire veur de dag
Hoe mooi is het da-j dit hier weer in een album schriev’n mag
Met een tekening durbie en soms een tip, tap top
De daotum hef een hoedje op of ut inkt is op
Ut vergeet-me-nietje, een bloemetje dat altied blif
Maar dat geldt veur iederene die in een poesiealbum schrif
Want zodra ie de penne pakt en begint te schriev’n
Zal ut veur altied bewaard bliev’n
Noe mot ik jullie bekenn’n dat ik mien eig’n poesiealbum bun kwiet-eraakt
Een versje in één van de poesiealbums hier hef ut enigszins goed-emaakt
Ut poesiealbum van mien mo bewaar ik deurum veur altied
En raak ik van mien lèevensdaag’n niet kwiet.
Coby Wiltink
Gedicht van dorpsdichter Jan Willem Hengeveld
STAMBOOM
De grond ligt bezaaid met je kale takken
Van hun bladeren ontdaan
Van elkaar gescheiden door de storm
Alleen je stam is blijven staan
Met je wortels diep in de aarde
Onder de deksteen van het graf
Houd jij je vast aan een wereld
Die jij in ruil jouw leven en schaduw gaf
Maar nu de wind is uitgewaaid
En jij zo zelfs je laatste loof verloor
Is het oordeel aan de doden
Door te gaan met leven of… ga teloor
Wat is er nu nog van jou over
Gekromde koning zonder kroon
Van de westerstorm verloren
Een rukwind trok jou van je troon
Nu ben je niets dan hout en splinters
Een lege sokkel zonder held
Afwachtend afgezaagd te worden
Al je jaarringen zijn geteld
Ben jij hier ten dode opgeschreven
Wordt jouw bestaan nu uitgewist?
Jij onder wie men de namen noemde
Die met harde hand
In jouw huid werden gegrift
Jan Willem Hengeveld
STAMBOOM II
Stam – af
Zaag – door
Haal – neer
Hak – om
Snoei – hard
Ontworteld
Jan Willem Hengeveld
Lees meer gedichten van dorpsdichter Jan Willem Hengeveld
Gedicht van dorpsdichter Kees Zijderveld
De Onderkip
We hebben zes Wyandottes
Vier zijn samen alsof het een opgelegd lot is
De vijfde is een broedfreak, ze leeft in het leghok
Nummer zes is asociaal, ze geeft geen tok
Ze is licht gehandicapt
Zoals je dat bij kippen hebt
ze staat laag in de picking order, is niet hip.
Ik noem haar maar: de onderkip.
Ze is heel mager houdt zich apart
Het graantjes pikken valt haar hard
Ze blijft weg bij de anderen, maar die jagen haar niet weg.
Ik weet niet wat het met haar is, of is ze van de leg?
Hoe komt het dat een kip zich steeds apart opstelt?
Slaat een minderwaardigheidscomplex onderkipje uit het veld?
Voelt ze zich voortdurend een Second hand Rose
En is dit voor altijd of maar voor een poos?
Wat moet ik nou doen als onderkip kermt?
Is er een medicijn? Een haan die haar beschermt?
of moet ik daaglijks met graankorrels schipperen
Voor lieve vrede in de kipperen?
Kees Zijderveld
Lees meer gedichten van dorpsdichter Kees Zijderveld
Gedichten van dorpsdichter Gerard Bohncke
Zomerhitte
Alsof geen lockdown is geweest
en afstand iets van lang geleden
komen wandelaars het dorp betreden
fietsers komen ook weer langs gesjeesd
De campings zijn compleet bezet
hotels zijn weer in vol bedrijf
Een gezin, met ezel, heeft dikke pret
Al houdt het dier zijn poten stijf
Op het kerkplein rust men dan
in schaduw van de hoge bomen
bij de parasol van de ijscoman
die daar ook is teruggekomen
De rode baadster in de zon
klaar om zo te water te gaan
De expo die zo stil begon
trekt al meer bezoekers aan
Boven de bieten trilt de lucht
Hun blad ligt futloos op de grond
Ooievaars klepperen in hoge vlucht
Een sproeier nevelt regenboogjes rond
Kano’s glijden op de Berkel voorbij
Plonsjongensgejoel komt overwaaien
vanaf het zwembad, waar ze onrust zaaien
Het is té druk soms op dit hooggetij
Al dagen leunt de hitte op de huizen
De zon straalt schroeiend op het dak
Steeds naar schaduw toe verhuizen
Teveel zon brengt ongemak
Zo lag Almen in die weken
onder de hittegolf gebukt
Je zou haast om herfst willen smeken
Of was deze zomer tóch gelukt?
Gerard Bohncke
Lees meer gedichten van dorpsdichter Gerard Bohncke
Gedichten van dorpsdichter Dorine Boerboom
Sikkels blinken
klanken klinken
ruisend valt het graan
Wij vertrouwen
door te bouwen
en nog eeuwen door te gaan
Almen waakt
Juliana speelt
Vocaal zingt
Dorp, muziek en zang
hand in hand
eeuwenlang
Dorine Boerboom